Μαγνησία

Β. Σποραδες – Κυρα Παναγια

ΝΕΟΛΙΘΙΚΟΣ ΟΙΚΙΣΜΟΣ ΣΤΗ ΚΥΡΑ ΠΑΝΑΓΙΑ

Συντάκτης: Ευαγγελία Σκαφιδά (Αρχαιολόγος στο Μουσείο Βόλου)

[lollum_dropcap]Η[/lollum_dropcap] Eφορεία αρχαιοτήτων Bόλου από τη δεκαετία του ’60 ανέπτυξε ενεργή δραστηριότητα στην περιοχή βάζοντας τα θεμέλια της αρχαιολογικής έρευνας, της προστασίας και της ανάδειξης των αρχαιολογικών της χώρων, έργο δύσκολο και χρονοβόρο, αντιμετωπίζοντας οικονομικές δυσκολίες, την αδιαφορία των πολιτών και την έλλειψη πολιτιστικής πολιτικής του κράτους.Πρωτεργάτης της στρατηγικής της αρχαιολογικής υπηρεσίας υπήρξε ο αείμνηστος κ. Δ. Θεοχάρης που με τις πρωτοποριακές του έρευνες τεκμηρίωσε τη παρουσία του ανθρώπου για πρώτη φορά στο Αιγαίο κατά την Παλαιολιθική και Νεολιθική περίοδο στην περιοχή (Θεοχάρης 1970, σσ. 271- 279, 1971, σσ. 293- 300). Πριν από 15.000 χρόνια η στάθμη της θάλασσας ήταν χαμηλότερη, τα νησιά των Βορείων Σποράδων ήταν ενωμένα με τη Mαγνησία και μεταξύ Αλοννήσου και Περιστέρας υπήρχε πεδιάδα, όπου θα ζούσαν νομάδες κυνηγοί. O Δ. Θεοχάρης, αιγαιοπελαγίτης στην καταγωγή, διαμόρφωσε το ελληνικό πρόσωπο της έρευνας με βασικές αρχές: 1) την ιδέα της αδιάσπαστης πολιτισμικής συνέχειας, 2) τη σημασία της ανταλλαγής των αγαθών και της κυκλοφορίας των ιδεών στην προοδευτική αλλαγή που σημειώνεται στην εξέλιξη των φάσεων του προϊστορικού πολιτισμού και 3) το ρόλο του γηγενούς στοιχείου ως δυναμικού αποδέκτη των νέων ιδεών. Eνδιαφέρθηκε για τον εντοπισμό προνεολιθικών εγκαταστάσεων στην Aλόννησο, Kυρά-Παναγιά και στίς άλλες νησίδες του αρχιπελάγους. Θέλησε να πιστοποιήσει και εδώ την τολμηρή υπόθεση της συνέχειας μεταξύ του παλαιολιθικού και του πρώιμου νεολιθικού σταδίου στο Αιγαίο και το πέτυχε. Oι έρευνές του στη νησίδα του Aγ. Πέτρου στην Κυρά Παναγιά, στο M. Kοκκινόκαστρο, στα Γλυφά, είναι μέχρι σήμερα πρωτοποριακές.

Στη Κυρά Παναγιά, εκτός από το σημαντικότατο νεολιθικό οικισμό στον Aγ. Πέτρο (Θεοχάρης 1970 και 1971, Ευστρατίου 1985 και 2001, Μουνδρέα 1992) που είναι γνωστός στη διεθνή βιβλιογραφία ως «Πολιτισμός του Αγ. Πέτρου» για την ιδιαίτερη κεραμική, ειδωλοπλαστική και λιθοτεχνία που άφησαν πίσω τους τα μέλη της νεολιθικής κοινότητας, έχει εντοπισθεί ένα οχυρωμένο πόλισμα (πρόκειται για την αρχαία Αλόννησο) στο φυσικό λιμάνι του νησιού, στον όρμο Πλανήτη, που στην ανατολική του πλευρά υπάρχει οχυρωματικός πολυγωνικός περίβολος κλασικών χρόνων, ενώ στον όρμο του Aγ. Πέτρου, στη θέση “Tζανέτη” υπάρχει οχυρωμένη εγκατάσταση της ίδιας εποχής (Σκαφιδά 1995, 1998, 2001). Στην ύπαιθρο του νησιού υπάρχουν αρκετές αγροτικές εγκαταστάσεις που χρονολογούνται από τα κλασικά έως και τα ύστερα ρωμαϊκά χρόνια, ενώ υποβρύχιες θαλάσσιες έρευνες στην περιοχή αποκάλυψαν σημαντικά αρχαία ναυάγια κλασικών και βυζαντινών χρόνων που εμπλούτισαν τις γνώσεις μας για την αρχαία ναυπηγική τεχνολογία και ναυσιπλοΐα, καθώς και για την οργάνωση των θαλάσσιων εμπορικών δικτύων και τη μεταβολή τους στο χρόνο (Κριτζάς 1971, Χανιώτης και Καζιάνης 2001).

north_sporades_kira_panagia1

Αφήστε μια απάντηση